مشارکت زنان در انقلاب اسلامی و دیدگاه امام (ره)

تحول اساسی در مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان در فرآیند شکل‌گیری انقلاب اسلامی به وقوع پیوست. اگر چه زنان سهم عمده، گسترده و مؤثرى در شکل گیری و صحنه‌ی انقلاب اسلامی داشتند، گفتمان انقلاب اسلامی نیز سهم عظیمی در هویت زنان داشته است. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم _ عاطفه خالقی کارشناس ارشد جامعه شناسی

گفتمان انقلاب اسلامی در بحث مشارکت زنان، گفتمانی فراتر از گفتمان‌های سنتی و مدرن است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گفتمان انقلاب اسلامی اگر چه گفتمان مدرنیزاسیون غربی را رد می‌کند، آموزه‌هایی را که قائل به برتری ذاتی مرد نسبت به زن است، در سه حوزه‌ نظری، معرفت‌شناختی، حقوقی و اجتماعی به چالش می‌کشد و بر هویت انسانی زن و مرد تأکید می‌کند.

 دوران انقلاب زنان مذهبی که به دلیل اختناق دوران پهلوی در خانه‌ها محبوس بودند، با انگیزه‌ مشارکت سیاسی در انقلاب و حضور در تظاهرات‌ها از خانه بیرون آمدند و با تأثیر گذاری خود انقلاباسلامی را قوت و شدت بخشیدند. آنان پیشاپیش مردان نسبت به وضعیت نامساعد حاکم بر جامعه خویش در تظاهرات شرکت می‌کردند و تهدید خطرات جانى ناشى از این حضور، هرگز آنها را از صحنه خارج نکرد.

انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) مجال تازه‌ای در اختیار زنان ایرانی قرار داد، تا ضمن مشارکت در امور اجتماعی، سیاسی و فرهنگی استعدادهای خود را به ظهور رسانند و مشارکتی گسترده در امور مهم اجتماعی و فردی خود داشته باشند. شهید مطهری در مقاله "نقش زن در جمهوری اسلامی ایران" با اشاره به حضور موثر زنان در پیروزی انقلاب اشاره می‌فرمایند:

«زن‌ها نه تنها شرکت کردند بلکه اگر آن‌ها شرکت نمی‌کردند، این خود واقعیتی است که انقلاب به ثمر نمی‌رسید. چون زنان نه فقط شرکت مستقیم شان موثر بود، شرکت غیر مستقیم شان یعنی تاثیری که روی شوهران، روی فرزندان، روی پدران و روی برادرانشان داشتند از تاثیر مستقیم خودشان کمتر نبود و این خود مسئله فوق العاده‌ای است...در روز هفده شهریور در میدان شهدا، آن طوری که نقل می‌کنند و فیلم‌ها نشان می‌دهد، زن‌ها بیشتر از مردها شهید دادند و این زن‌ها بودند که در میدان شهدا نشستند و مورد رگبار ظالمانه دشمن قرار گرفتند و چقدر زن در آنجا شهید شد.»

علی‌رغم آنکه به لحاظ تاریخی زنان نقش تعیین کننده، فعال، سازنده و تأثیرگذاری در روند انقلاب اسلامی داشتند، پس از انقلاب پژوهش‌های کمتری به تأثیر زنان در انقلاب اسلامی پرداخته‌اند.

 امام خمینی (ره) با مفهوم‌سازی متفاوت از گفتمان‌های سنتی، دیدگاه‌های نظری و عملیاتی در خصوص مشارکت زنان را در جامعه ایران تغییر داد و با تأکید بر مشارکت فعال و آگاهانه زنان در تعیین سرنوشت ملت و خود، مشارکت زنان را یک ضرورت تکلیف دانسته و گستره مشارکت را تا سطح بالاترین سطوح فعالیت سیاسی می‌داند.

اهمیت رسیدگی به خانواده و توجه در انتخاب دوستان در بیان امام خمینی(ره)

ایشان ضمن پذیرش تفاوت‌های جنسیتی، معتقد است که تفاوت‌ها مانع حضور و مشارکت نمی‌شود. در سخنان خود از بایدها و نبایدهایی سخن می‌گویند که زنان باید در راستای فعالیت اجتماعی خود مد نظر قرار دهند. امام در بیانات خود چه در دوران قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب، بیان می‌کند که اسلام با آزادی زن مخالفتی ندارد، بلکه مخالفت اسلام با «شیء شدگی» و ابزار مطامع و اهداف دیگران بودن است.

با توجه به دیدگاه امام در خصوص سیاسی بودن دین اسلام، و لزوم دخالت زنان در این عرصه، پس از انقلاب اسلامی و حضور زنان در حوزه‌های مختلف، بحث مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان به طور جدی‌تری مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. پس از انقلاب زنان از جایگاه زن سنتی، درجه‌ی دوم، و محرومیت‌ها و محدودیت‌هایی که باعث حذف شدن آن‌ها از حوزه‌ی عمومی و فعالیت‌های متناسب با شأن انسانی آنها شده بود، وارد عرصه های اجتماعی و سیاسی شدند.

با مطالعه‌ 492 متن سخنرانی، مصاحبه و پیام عمده‌ترین محورهای معنایی در خصوص زنان مضامینی چون آزادی، فعالیت سیاسی و اجتماعی، مجاهدت انسانی، ایثار، تعهد، عفت، تحول روحانی، وحدت کلمه، هوشیاری و شهادت طلبی زنان عنوان کرد (نیک خواه قمصری و فسایی،1391).

آنچه در کلام امام(ره)، برجسته می‌شود، ضرورت حضور و فعالیت اجتماعی و سیاسی زنان در دوران استقرار و تثبیت جمهوری اسلامی است و این در حالیست که عرصه اجتماع و سیاست، عرصه‌ای مردانه تلقی می‌شد که زنان در آن راه نداشتند. تأکید بر هویت انسانی زن و مرد و رعایت شئون اسلامی برای ایفای نقش فعال در جامعه است. برخلاف دیدگاه سنت‌گرایان، که نقش زن را به مادری و همسری تقلیل می‌دهند، زن در نگاه امام خمینی با تأکید بر ارزش، اهمیت و کرامت انسانی _ اسلامی عهده‌دار نقش‌های مشارکت اجتماعی و سیاسی است.

ایشان بیان می‌کنند که «از نظر اسلام زنان نقش حساسی در بنای جامعه‌ی اسلامی دارند، اسلام زن را تا حدی ارتقا میدهد که بتواند مقام انسانی خود را در جامعه بازیابد، و متناسب با چنین رشدی می‌تواند در ساختمان حکومت اسلامی مسئولیت‌هایی به عهده گیرند ( مضمون بیانات امام در جایگاه زن از دیدگاه امام خمینی، ص:66-65).

ورزی: امام خمینی (ره) بنیانگذار سینمای نوین ایران و مردی برای تمام فصول است

طبق تأکید حضرت امام خمینی(ره) :«زن یکتا موجودی است که می تواند از دامن خود افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتشان یک جامعه، بلکه جامعه‌ها به استقامت و ارزش‌های والای انسانی کشیده شوند.» امام خمینی(ره) ابعادی از مشارکت سیاسی را به عنوان تکلیف مطرح کردند و این حقوق سیاسی را با وظایف شرعی پیوند زدند. امام خمینی همچنین توصیه داشتند که زنان در فعالیت‌های جامعه مشارکت فعالانه داشته باشند. آنچه در سرمایه‌ کلامی و سیره‌ عملی امام خمینی(ره) در خصوص زنان برجسته می‌نماید، تأکید برهویت انسانی زن و مرد و ضرورت رعایت شئونات اسلامی است.

زنان ایرانی پس از انقلاب، به صورت مثبت نسبت به ابعاد مختلف نظام سیاسی حساسیت نشان دادند و رابطه فعالی با آن برقرار کردند، اطلاعاتشان از نقش نخبگان سیاسی جامعه فزونی یافت، تصوری روشن از جایگاه خویش در نظام سیاسی یافتند و به این ترتیب، فرهنگ سیاسی مشارکتی میان قشر زنان شکل گرفت. به طوری که امروزه سیاست‌های مشارکت زنانبه سوی اهدافی والا و متعالی گام برمی‌دارد و حمایت از نقش زنان در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی از سیاست‌های انقلاب اسلامی ایران است.

امام خمینی(ره) با اصل قرار دادن اصل «عفت»، پرهیز از جلوه نمایی، آرایش زنانه در انجام وظایف اجتماعی، تأکید داشتند که زنان با رعایت اصل عفت، باید در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی مشارکت داشته باشند و عفت عمومی را حفظ کنند. عفت عمومی رکنی است که با رعایت آن، بحث مشارکت زنان از دوران‌ پهلوی و جوامع غربی متمایز می‌شود.

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: امام خمینی ره انقلاب اسلامی زنان زنان و خانواده اجتماعی و سیاسی انقلاب اسلامی امام خمینی ره مشارکت سیاسی پس از انقلاب مشارکت زنان ی انقلاب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۰۳۲۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زوال اسرائیل در اندیشه امام و رهبر انقلاب

گفتمانِ زوال اسرائیل با تلاش امام از داخل ایران آغاز شد، توسط رهبر انقلاب تداوم یافت، به مرور زمان تمام منطقه غرب آسیا را فرا گرفت و ریشه دواند و اکنون مرزهای جغرافیایی را پیموده، تمام دنیا را تحت تأثیر خود قرار داده است. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، انقلاب اسلامی ایران نقطه آغازی برای مواجهه‌ی مستقیم کشورمان با اسرائیل و یا بهتر است بگوییم صهیونیزم جهانی و رو کردن اهداف پنهانی آنها نزد افکار عمومی جهانی بود؛ زیرا آنچه که از فساد، فقر و نیز رکود در عرصه‌های مختلف اجتماع، در ایران رقم می‌خورد، به سبب نفوذ صهیونیست‌ها در ارکان حکومت دست‌نشانده پهلوی بود. امام خمینی (ره) آغازکننده چنین حرکتی در سطح گسترده بودند و خود نیز در سخنرانی‌های متعدد بر تقدم دشمنی صهیونیست‌ها نسبت به آمریکا و شوروی و امثالهم تأکید داشتند؛ به عنوان نمونه در سخنرانی خویش در جمع اعضای ستاد انقلاب فرهنگی فرمود «امروز نباید فکر بکنیم ایران چه جور است. ما امروز فکر بکنیم دنیا چه خبر است، تکلیف ما در مقابل دنیا چیست. همین جنگ تحمیلی را درست کردند، نقشه‌ای که صهیونیست‌ها دارند عملی بشود. از یک طرف نگذارند اسلام تحقق پیدا کند، اگر اسلام در ایران تحقق پیدا کند و قهراً در ممالک دیگری هم خواهد رفت و رفته است هم، آن وقت آن بساط آنها، بساط صهیونیست‌ها برچیده می‌شود، آمریکا و شوروی دستش از ممالک اسلامی قطع می‌شود.» (15 شهریور 1362) این مطلب فصل جداگانه‌ای از مطالعات اندیشمندان را به خود اختصاص داده که شرح آن در این مطلب نمی‌گنجد.

در همین راستا گفتمان مهمی که امام بزرگوار ما آغاز کردند و نسبت به آن تا انتهای عمر خویش تأکید داشتند،  مسئله آزادی فلسطین از چنگ اسرائیل غاصب بود. معرفی آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به عنوان روز جهانی قدس حرکتی راهبردی از سوی امام بود تا به همگان نشان دهند که مسئله فلسطین و مبارزه با صهیونیست‌ها و سرکوبی آنها یکی از سیاست‌های اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران است. بنابراین این گفتمان همان طور که اشاره شد، با مبارزه‌ از داخل ایران آغاز شد و به مرور زمان تمام منطقه غرب آسیا را فرا گرفت و ریشه دواند و اکنون مرزهای جغرافیایی را پیموده، تمام دنیا را تحت تأثیر خود قرار داده است.

تحقق عصر ظهور مسیح با تصرف اراضی قدس! / بررسی دیدگاه عالمان یهود درباره اشغال فلسطین

این راهبرد امام توسط جانشین خلف ایشان یعنی رهبر معظم انقلاب در طول دوران رهبری‌شان تداوم داشت. ایشان در سخنانی، صهیونیست‌ها را پدیده‌ای شیطانی دانستند که باید با او مبارزه کرد. ایشان در این باره فرمود: «مبارزه با پدیده شیطانی تروریسم را تکلیفی تخلف‌ناپذیر برای خود می‌دانیم و تلاش در راه این مبارزه‌ی بزرگ را با قدرت ادامه خواهیم داد بحول الله و قوته.» (1390/04/03) و در جایی دیگر، حمایت از فلسطین و مبارزه با صهیونیسم را از سیاست‌های راهبردی نظام معرفی کرده، فرمود «کسانی که از روز اولِ انقلاب، یکی از برنامه‌ها را مقابله و معارضه با نفوذ و اقتدار صهیونیستها قرار دادند، با محاسبه این کار را کردند. این برنامه، طبق مصالح کشور و مصالح عمومی جمهوری اسلامی و مردم ایران انتخاب شده است.» (1379/09/25) و نیز در سخنانی تأکید داشتند «حمایت از فلسطین، انتفاضه و مبارزه با صهیونیسم و حامیانش از ارکان اصلی سیاستهای راهبردی جمهوری اسلامی ایران است.» (1380/02/04) محور بعدیِ مبارزه با صهیونیسم جهانی توسط امام،‌ ریشه‌کن کردن آن از منطقه و جهان است که در ادامه به آن اشاره می‌شود.

.

اما، امام خمینی (ره) پا را فراتر گذاشتند و مسئله نابودی و زوال اسرائیل را در اندیشه مسلمانان جهان پروراندند؛ اندیشه‌ای که سال‌ها پس از فوت امام به عنوان آرزویی دست‌نیافتنی تلقی می‌شد، اما اکنون با توجه به حوادثی که در جهان علیه صهیونیست‌ها اتفاق می‌افتد، به این آرزو نزدیک‌تر می‌شویم. امام بارها در سخنرانی خویش، اسرائیل را یک غده سرطانی در بین جامعه مسلمین می‌دانستند که باید زودتر این غده را جدا کرد. ایشان در جمع مدیران و کارکنان صدا و سیما در سال 62 اینطور فرمود «من امیدوارم که ان شاء الله این غده سرطانی در بلاد مسلمین و آن غده سرطانی در آن طرف بلاد مسلمین که آنجا اسرائیل است و اینجا حزب بعث است، ان شاء الله خداوند ریشه این را بکند.» (09 اسفند 1362) یا در جمع مهمانان داخلی و خارجی در جشن پیروزی انقلاب درباره لزوم اجتماع مسلمانان بر نابودی غده سرطانی اسرائیل فرمود «بیش از بیست سال است فریاد کرده‌ایم این غده سرطانی را اجتماع کنید و از بین مسلمین بیرون کنید، بیت المقدس را از او بگیرید، کشورهای اسلامی را از این غده سرطانی آزاد کنید.» (21 بهمن 1360)

همایون: یهودیان اسرائیل در دو نوبت سرکوب می‌شوند! / با پیروزی انقلاب اسلامی نبرد آخرالزمانی سرعت گرفت + فیلم

بنابراین امام آغازکننده گفتمان نابودی اسرائیل و بلکه آغازگر مبارزه تن به تن با این رژیم منحوس بود و در این باره نیز رهبر معظم انقلاب همین گفتمان را تداوم دادند. ایشان در سخنانی درباره اینکه امام خواهان نابودی اسرائیل بود، فرمود «امام بزرگوار همان کسی است که در مورد مسئله رژیم صهیونیستی از هیچ کس تقیّه نکرد؛ اینکه رژیم صهیونیستی یک غدّه‌ی سرطانی است و باید از بین برود، این حرف امام است.» (1392/06/14)

اندیشه زوال اسرائیل در تفکر رهبر معظم انقلاب، طیّ سال‌های رهبری ایشان، رنگ و بویی عمیق‌تر به خود گرفت و تبدیل به قضیه‌ای جدی‌تر شد. ایشان در این باره فرمود «نباید شک کرد که شجره‌ى خبیثه‌ى اسرائیل که «اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ»1، هیچ پایه و پایگاه و استمرارى نخواهد داشت و بى‌شک نابود خواهد شد.» (1370/08/15) و در سخنانی دیگر تصریح داشتند که «نجات فلسطین و محو دولت غاصب صهیونیستی، مسأله‌ای است که با مصالح ملتهای این منطقه سرو کار دارد.» ( 1379/09/25) همچنین در بخشی از پیام‌شان به حجاج بیت‌الله‌الحرام‌، زوال اسرائیل را نزدیک دانسته، فرمود «بر خلاف آرزوی احمقانه‌ی اقتدار و استحکامی که سیاست‌بازان خبیث برای رژیم صهیونیستی در سر می‌پروراندند، این رژیم روزبه‌روز به اضمحلال و نابودی نزدیک‌تر شده است.» ( 1393/07/08) و در مهم‌ترین سخنان خویش درباره نابودی اسرائیل که تبدیل به ترندی جهانی شد، تأکید بر این موضوع بود که اسرائیل 25 سال آینده را نخواهد دید. بنابراین دانستیم این جمله‌ای که از رهبر معظم انقلاب در بین مردم رواج یافت، مبتنی بر پیشینیه‌ای بود که امام خمینی (ره) عَلم آن را بلند کردند و بارها توسط رهبر معظم انقلاب تکرار شد و در صحنه‌ی عمل هم تبدیل به مبارزه مستقیم شد.

---------------
پاورقی:
1. اشاره به آیه26 سوره ابراهیم: «وَ مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ؛ و مَثَل کلمه ناپاک [که عقاید باطل و بی پایه است] مانند درخت ناپاک است که از زمین ریشه کن شده و هیچ قرار و ثباتی ندارد.»

انتهای پیام/